دو هفته نامه گویا (۱۲ مهر ۱۳۹۶ – شماره ۳۰۱) – از دامنه تا قله کوه ها ردپای غارتگران میراث تاریخی برای همه آشناست. حکایت «عتیقه» است و کند و کاو و حفاری های غیرمجاز. شایعات و اخبار تأیید نشده زیادی از حفاری ها به گوش می رسد و حتی گاه خبر از دستگیری حفاران غیرمجاز منتشر می شود.
در سال جاری دو بار خبر حفاری غیرمجاز از سوی دزدان سرمایه ملت در شمالغرب اهر (حوالی روستای ابللو) به گوش رسید اما از سوی مراجع ذیربط در این خصوص اظهار نظری منتشر نشد.
بیست و سوم شهریورماه بود که شنیده شد در آن محل حفاری انجام گرفته و روستاییان نیز واکنش نشان داده اند. یک هفته بعد ۳۰ شهریورماه معاون میراث فرهنگی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی از؛ « آغاز کاوش های باستان شناسی کورگان های روستای ابیللو شهرستان اهر» خبر داد.
عوامل میراث فرهنگی آن روز در حالی عملیات خود را رسما آغاز کردند که آثار و محل حفاری در روزهای قبل در محل باقی بود و این خصوص هیچ اظهار نظری از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان و اداره میراث فرهنگی شهرستان اهر انجام نشد.
حسن قریشی گفت: «این کاوش ها با توجه به اهمیت تاریخی و آغاز بررسی های باستان شناختی در روستای ابیللو به منظور تهیه و تکمیل نقشه باستان شناسی منطقه از امروز (۳۰ شهریور) آغاز شد».
وی با بیان اینکه؛ « این کاوش ها با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور و به سرپرستی محمد فیض خواه آغاز شده است»، اظهار کرد: «این کاوش ها در مجموع در یک فصل به مدت یک ماه انجام می شود».
معاون میراث فرهنگی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی یادآوری کرد: «در این کاوش ها، گروهی از باستان شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی شرکت دارند».
قریشی افزود: «در این کاوش ها، کارشناسان میراث فرهنگی اداره کل و پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور با انجام حفاری در این منطقه، عملیات باستان شناسی انجام می دهند».
کورگان اصطلاح مورد استفاده برای قبرهای «سکایی» است که باستان شناسان روس در جمهوری شوروی سابق در فعالیت های باستان شناسی به کار می بردند. کورگان های سنگی شهرستان اهر متعلق به دوران عصرآهن است.
نشریه گویا بارها موضوع حفاری ها و سرقت میراث تاریخی در این خطه را مورد بحث قرار داده و بر ضرورت حساسیت های لازم تأکید کرده است.
مهرماه سال ۱۳۸۷ این نشریه در پیوند با خبر دستگیری حفاران غیرمجاز در چند شهر منطقه ارسباران، گزارشی با عنوان «عتیقه های قره داغ به کجا می روند؟!» منتشر کرد و در آن با اشاره به این که؛ «مواریث تاریخی از این منطقه تخلیه می شود»، تصریح کرد: « باید ضمن رسیدگی قاطع به موضوع حفاری ها، کاوش های رسمی ضروری انجام و آثار کشف شده با ایجاد موزه باستان شناسی در این اهر نگهداری شود».
در کنار این اما یک جنبه از موضوع حفاری ها نیز همواره داغ بوده است و آن این که؛ حفاران چه کسانی هستند و به عبارتی عتیقه ها را چه کسانی می برند؟ چرا هویت چنین کسانی که دست به غارت میراث یک ملت می زنند، برای مردم معلوم نشود؟ و اکنون گویا این پرسش را پیش می کشد که؛ « عتیقه های قره داغ را چه کسانی می برند؟».
برای حفاظت از مواریث تاریخی و مراقبت از محوطه های باستانی و جلوگیری از حفاری های غیرمجاز علاوه بر دستگاه های دولتی مسئول، شهروندان و جوامع محلی نیز باید با حساسیت تمام مشارکت داشته باشند. امروز رسانه های گروهی و شبکه های اجتماعی فرصت مهمی برای شهروندان است که از مواریث نیاکان خود حراست نمایند.
