محممدرضا سوری – روزنامه جوان: با وجود اینکه استان آذربایجان شرقی یکی از مهمترین قطبهای کشاورزی به شمار می رود ، اما بی توجهی به برخی زیر ساختها از جمله داشتن سردخانه های مناسب وصنایع تبدیلی سبب شده تا هرساله مقدیر بسیاری از محصولات کشاورزی وباغی این استان خصوصا شهرهای اهر وهریس ازبین رفته وزیان بسیاری به تولیدکنندگان وارد شود، موضوعی که باعث شد تا نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی اعلام کند: « نبود صنایع تبدیلی وکمبود سردخانه، باعث از بین رفتن میوه و نارضایتی باغداران منطقه شده است، که درصورت جدی نگرفتن آن باید شاهد ازبین رفتن کشاورزی وباغدارای دراین منطقه باشیم .»

در حال حاضر باغداران شهرستان اهر و هریس با دارا بودن بیش از ۸۵۰۰ هکتار باغ، سالانه بیش از۱۳۵ هزار تن انواع میوه باغی تولید وبرداشت می کنند.

مدیر جهاد کشاورزی اهر دراین خصوص به “جوان” می گوید: «تنوع تولید انواع محصولات باغی ازجمله، سیب گلدان و لبنانی، انواع هلو و شلیل ،گیلاس و آلبالو موجب شده تا این منطقه در زمینه این تولیدات خود که کیفیت بالایی دارند از شهرت جهانی برخوردار باشد.»

محمد اسدی با اشاره به مهمترین محصول این منطقه می افزاید: «سیب بومی اهر که در این منطقه به قره قیرمیز معروف است، یکی از با کیفیت ترین محصول سیب در این منطقه و به عبارتی در کل کشور و جهان است که طرفداران بسیاری دارد.»

وی ادامه می دهد: «درحال حاضر این موضوع موجب شده تا از ۸۵۰۰ هکتار زمین باغات اهر، ۵۰۰ هکتار آن به کشت سیب قره قیرمیز اختصاص پیدا کند، به طوری که سالانه فقط ۱۳ هزار تن از این محصول تولید می‌ شود.»

به گفته وی درحال حاضر این محصول در شهرهای اردبیل، تبریز، اصفهان، شیراز و رشت به فروش می‌ رسد و در خارج نیز به کشورهایی همچون، عراق، روسیه و امارات متحده عربی صادر می‌ شود.

نگاهی به مشکلات قطب تولیدات محصولات باغی و کشاورزی اهر

شهرستان اهر به عنوان یکی از قطب‌ های کشاورزی، باغداری و دامداری آذربایجان شرقی همواره مطرح بوده و نقش مهمی در رونق اقتصادی این استان و منطقه بازی می کند، با این وجود برخی مشکلات در زمینه، مصرف بالای آب، سنتی بودن روشهای بکار رفته در کشاورزی و باغداری و بعضا حواث غیر مترقبه از جمله سرمازدگی، خشکسالی های اخیر و کمبود صنایع تبدیلی و سردخانه سبب شده تا کشاورزان و باغداران نتوانند بهره مناسبی را در مقابل هزینه و زحماتی که برای تولیدات خود می کشند ببرند.

مدیر جهاد کشاورزی اهر می گوید: «این شهرستان با ۵۸۵ باب چشمه، ۸۷ رشته قنات، یکهزار و ۱۰۰ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق، دو سد، ۱۰ استخر معیشتی و ۳۵ رشته رودخانه فصلی با ۱۵۰ میلیون مترمکعب سالانه آب استحصال و تا ۹۲ درصد در آبیاری یکهزار و ۲۰۰ هکتار از باغات و مزارع کشاورزان استفاده می شود، دارای پتانسیل های آبی مناسبی است که باید بدرستی مدیریت شوند.»

محمد اسدی می افزاید: «شهرستان اهر بر اساس تقسیم بندی اقلیمی در یک ناحیه نیمه خشک و سرد واقع شده بطوریکه میانگین بارندگی در این شهرستان سالیانه به ۲۹۴ میلیمتر رسیده و متاسفانه خشکسالی های اخیر به شدت بر کاهش بارندگی ها و بخصوص بارش برف که عامل اصلی ذخیره سفره های زیرزمینی آب است، تاثیر گذار بوده که این امر در کاهش و خشک شدن برخی چشمه ها، قنات ها، چاه ها و رودخانه را در پی داشته است.»

وی ادامه می دهد: «به علت رشد نسبتاً بالای جمعّیت، توسعه کشاورزی، افزایش واحدهای صنعتی و حتی شهرنشینی، تقاضا برای آب مصرف آب را به طور چشمگیری افزایش داده و باعث کاهش آب مصرفی در بخش کشاورزی شده که با روند کم آبی مستمر باید الگوی کشت تغییر یابد.»

به گفته وی ،برای استفاده بهینه و صرفه جویی درمصرف آب می توان از روشهایی مانند انتقال آب از کانال های بهسازی شده و یا انتقال از طریق لوله از محل استحصال آب تا مزارع و اجرای سیستم آبیاری تحت فشار به صورت قطره ای در باغات استفاده کرد.

در کنار این موضوع وقوع حوادثی مانند سرمازدگی، خشکسالی، تگرگ و سیل که بارها در این استان اتفاق افتاده از جمله معضلاتی است که سبب وارد آمدن خسارت بسیاری به تولیدات باغی و کشاورزی در استان آذربایجان شرقی شده است.

آمارها نشان می دهد در چند سال اخیر سرمازدگی و خشکسالی موجب شده تا بیش از ۵ میلیارد ریال خسارت به تولیدات باغی و کشاورزی در استان آذربایجان شرقی خصوصا شهرستان اهر وارد شود.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌ شرقی در این خصوص می گوید: «افت دمای ناشی از سرمای ناگهانی از جمله عواملی است که موجب می شود تا خسارت بالایی به تولیدات

کشاورزان و باغداران منطقه وارد شود.»

سعدالهف اسکندری می افزاید: «اطلاع نداشتن کشاورزان و باغداران از تغییر ناگهانی وضعیت آب وهوایی، درکنار بیمه نبودن از جمله عواملی است که سبب شده تا سرمازدگی بالاترین میزان خسارت را به تولید کنندگان وارد کند.»

وی ادامه می دهد: «در حال حاضر حدود ۳۷ هزار هکتار از باغات استان آذربایجان‌ شرقی بیمه شده‌ اند که جای دارد با توجه به احتمال ناگهانی آب و هوا مابقی نیز هرچه زودتر بیمه شوند.»

این اظهارات درحالی مطرح می شود که بررسی ها نشان می دهد، خیلی از افرادی که اقدام به بیمه محصولات خود کردند، در زمان دریافت خسارت دچار مشکلات بسیاری شدند که این موضوع سبب شده تا در سالهای بعد قید آن را بزنند.

نبود صنایع تبدیلی و سردخانه معضل باغداران اهری و هریسی

در کنارمشکلات ریز و درشتی که باغداران اهری و هریسی را تهدید می کند، نبود صنایع تبدیلی و سردخانه از جمله معضلاتی است که سبب نابودی زحمات آنهامی شود، موضوع که موجب شد تا نماینده مردم این مناطق دراین خصوص گلایمندی باغداران وکشاورزان را به مسئولان ذی ربط ابلاغ کند.

بیت‌ الله عبدالهی با اشاره به اینکه نبود صنایع تبدیلی و کمبود سردخانه به معضل بزرگی برای تولیدکنندگان محصولات باغی و کشاورزی تبدیل شده است، می گوید: «نبود اینگونه صنایع سبب شده تا تولید کنندگان مجبور شوند محصولات خودرا از ترس نابود شدن به حداقل قیمت به دلالها بفروشند که درصورت امتناع از آن نیز باید در انتظار از بین رفتن تدریجی آنها باشند.»

وی افزاید: «از آنجا که این شهرستان قطب بزرگ تولید میوه سردرختی خصوصا سیب است، لذا نبود کارخانجات تبدیلی، باعث از بین رفتن میوه و نارضایتی باغداران منطقه شده است.»

نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تولید مهمترین محصول سیب در این منطقه ادامه می دهد: «از آنجا که که سالانه ۱۳ هزار تن سیب قره قیرمیز در این منطقه تولید می شود و این میوه به شدت حساس بوده و باید هرچه زودتر مصرف و یا صادر شود، لذا وجود صنایع تبدیلی و سردخانه می تواند از بین رفتن این محصول استراتژی منطقه جلوگیری کند.»

به گفته وی حمایت از سرمایه گذاران، در حال حاضر با مشکلات مالی روبرو هستند می تواند به رونق این موضوع کمک کند.