اهر خبر (اهر نیوز) – در مورد مقام شیخ شهاب الدین اهری و مقبره باشکوه این عارف نامی سخن بسیار گفته شده است با وجود این؛ کم توجهی و کم لطفی به مقام شیخ و مجموعه تاریخی وی همواره باعث تأسف بوده است. در خصوص آزاد سازی حریم تاریخی آن اقدامی صورت نمی گیرد و همتی که نشان از محوطه سازی و فراهم ساختن استانداردهای لازم برای تکمیل پرونده ثبت جهانی داشته باشد، به چشم نمی خورد.
شیخ شهاب الدین اهری استاد با واسطه شیخ صفی الدین اردبیلی است. بقعه او در اردبیل به ثبت جهانی رسیده است و مسئولان این شهر در گرامیداشت مقام شیخ صفی و توسعه حریم بقعه وی همت بالایی دارند.
آیت ا… عاملی، نماینده ولی فقیه در استان اردبیل و امام جمعه اردبیل با تأکید بر این که؛ «بازگشایی حریم بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی به یک مطالبه عمومی تبدیل شود»،گفته است؛ «از اهالی می‌خواهیم با تشکیل مجموعه‌ای مدنی، مسئولین را به این امر خطیر ملزم کنند».
تابستان امسال دبیر ستاد بزرگداشت روز استان اردبیل گفت: «با رایزنی‌های انجام شده با مسئولان کشوری قرار بر این شده است که روز استان اردبیل به عنوان روز شیخ صفی‌الدین اردبیلی در تقویم ملی ثبت شود که در این رابطه قول مساعدی توسط مسئولان داده شده است».
حتی توسعه حریم و محوطه سازی بقعه شیخ حیدر در مشگین شهر نیز باعث شگفتی شهروندان اهری بوده است وقتی شاهد بی توجهی به مجموعه عظیم تاریخ شیخ شهاب الدین اهری در شهر خود هستند.
در آن سوی شهر خوی خیز بلند و تاریخی به نام شمس برداشته است. با همت مسئولین و مردم خوی هفتم مهرماه در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به نام «روز شمس» نامگذاری شده است و همه ساله همایش ها و آیین های متعددی در معرفی این عارف نامی و مزار او انجام می گیرد.
در طرح ساماندهی آرامگاه شمس تبریزی خوی آمده است؛ «محل مقبره شمس تبریزی در گذشته در بافت شهری نامناسبی واقع بوده و با صرف هزینه ای بالغ بر ۲۰ میلیارد ریال در سنوات گذشته تملک و آزادسازی ۶۰۰۰ متر مربع از اراضی پیرامون آن توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی صورت پذیرفته و جهت آزادسازی یک پلاک باقیمانده نیز در سال جاری اعتباری در حدود ۵ میلیارد ریال پیش بینی شده است».
این طرح در مساحتی بالغ بر ۱۴۳۸۴ متر مربع پیش بینی و مطالعات و طرح فاز یک آن توسط پروفسور اردلان با سطح اشغال ۳۵۹۴ متر مربع تهیه گردیده است که در مجموعه برآورد اولیه اعتبار لازم جهت تملک و اجرای آن ۲۰۰ میلیارد ریال پیش بینی شده است.
امسال سومین همایش بین المللی شمس و مولانا ۱۵ و ۱۶ مهر سال جاری در خوی برگزار شد. در این همایش امیری معاون پارلمانی رئیس جمهوری و بروجردی معاون رئیس جمهور و رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی حضور یافتند و پیام دکتر روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران به سومین همایش شمس و مولانا قرائت شد.
هرچند که مزار شمس بنای بزرگی نیست اما مسئولان خوی اقدام گسترده ای در توسعه حریم و محوطه سازی برای آن دارند. چنان که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی سال گذشته اعلام کرد: «در سفر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه به آذربایجان غربی ۵۵ میلیارد ریال برای توسعه شمس تبریزی خوی مصوب شد».
استاندار آذربایجان غربی مهرماه امسال در همایش گرامیداشت شمس و مولانا در خوی خواستار؛« ساخت بارگاه و مقبره باشکوهی برای شمس تبریزی در خوی» شد.
جالب این که مزار فعلی شمس در خوی دارای مؤسسه تولیت با اساسنامه و ترکیب مدیریتی با حضور مسئولان است.
همزمان با خوی؛ شبستر نیز در تکاپو و تلاش است و برای شیخ محمود شبستری سنگ تمام گذاشته است. سال گذشته همایش ملی بزرگداشت شیخ محمود شبستری در شبستر برگزار و بر استمرار برگزاری آن در سطح بین المللی تأکید شد.
رئیس هیات مدیره موسسه فرهنگی شیخ محمود شبستری با اشاره به؛ « ثبت جهانی اثر ۷۰۰ ساله گلشن راز در یونسکو»، گفت: «جاذبه های عرفانی و روحانی شیخ محمود شبستری امروز بزرگان ایران را در شبستر جمع کرده است».
حسن امین لو؛ « خواهر خواندگی شهرهای فرهنگی، ادبی و تاریخی همچون نیشابور، هرات، خوی، کرمان، همدان، قونیه و شبستر» را خواستار شد و از؛ «مسوولان خواست برای تحقق این امر تلاش کنند».
شبستری ها امسال گام بزرگی برداشته اند. اخیراً مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد؛ « امسال هفتصدمین سال نگارش «گلشن راز»، کتاب ارزشمند شیخ محمود شبستری، با همکاری یونسکو گرامی داشته می شود».
جالب این که؛ شیخ محمود شبستری در سرودن گلشن راز نگاهی به مثنوی عشق نامه شیخ شهاب الدین اهری داشته است.
حسین دوستی محقق نامدار اهری سه سال پیش در جلسه شورای فرهنگ عمومی شهرستان اهر با تأکید بر ضرورت برگزاری گرامیداشت برای شیخ شهاب الدین اهری،گفت: «مثنوی ۹۷ بیتی عشق نامه شیخ شهاب الدین اهری زیر بنای گلشن راز شیخ محمود شبستری است». همین موضوع طی مقاله ای در این شماره گویا به قلم ایشان تشریح شده است.
هر آن مقدار که شاهد تکاپو و اقدامات گسترده در گرامیداشت مقام عرفا و مرمت و توسعه حریم آرامگاه های آنها در شهرهای مختلف هستیم، به همان میزان شاهد بی توجهی به مقام شیخ شهاب الدین اهری در این شهر هستیم. به راستی این همه غفلت و کوتاهی و همزمان بدخواهی نسبت به مقام شیخ شهاب الدین اهری و بقعه باشکوه و مجموعه تاریخی آن از کجا نشأت می گیرد؟!
مسئولان دیگر شهرها مثل اردبیل و مشگین و خوی و شبستر آن همه اراده و همت را از کجا آورده اند و چگونه توانسته اند برای عرفای خود سنگ تمام بگذارند و دلیل این همه سستی و سکون در اهر چیست؟
در جلسه شورای اداری شهرستان اهر که همزمان آیین تودیع و معارفه فرماندار سابق و جدید اهر نیز بود و با حضور معاون سیاسی و امنیتی استاندار آذربایجان شرقی برگزار شد، به وضوح بر «مظلومیت» اهر تأکید شد. این «مظلومیت» اما ابعاد گسترده ای دارد و حتی شامل مفاخر و مشاهیر آن می شود. تاریخ اهر با تأسف و تأثر و شرمساری به ذهن سپرده است؛ قول و فعل های انگ تراشانه ای را که برخی در این شهر علیه شیخ شهاب الدین اهری انجام داده اند.
امام جمعه اردبیل در پی تأکید بر؛ «بازگشایی حریم بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی به یک مطالبه عمومی تبدیل شود»، از اهالی اردبیل خواسته است؛ «با تشکیل مجموعه‌ای مدنی، مسئولین را به این امر خطیر ملزم کنند».
حال آیا وقت آن نرسیده است که اهری ها نیز چنین توصیه ای را الگو قرار دهند و اجازه ندهند بیش از این سرمایه های تاریخی این شهر مورد تخریب قرار گیرد؟
آیا وقت آن نرسیده است که مجموعه دستگاه های مسئول کارگروهی را برای آزادسازی حریم تاریخی شیخ شهاب الدین اهری و محوطه سازی شایسته برای آن تشکیل و اقدامات لازم را انجام دهند؟
در سال ۱۳۷۴ به همت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی اهر با مدیریت آقای حسین دوستی «کنگره بزرگداشت شیخ شهاب الدین محمود اهری عارف قرن هفتم» در سطح ملی برگزار شد. همزمان با برگزاری این همایش که طی روزهای ۲۴ و ۲۵ مردادماه آن سال در اهر انجام شد، نخستین موزه ادب و عرفان کشور در بقعه شیخ شهاب الدین اهری دایر گردید. موزه ای که اکنون در محاق تعطیلی فرو رفته است.
با توجه به آن چه گفته شد؛ همزمان آزادسازی حریم تاریخی شیخ شهاب الدین اهری و برنامه ریزی و برگزاری مجموعه همایش ها و برنامه ها در گرامیداشت مقام شیخ شهاب الدین اهری باید انجام گیرد. اهر و مقام شیخ او در خط عرفانی اردبیل ـ خوی باید معرفی و تبیین گردد.
منبع: نشریه گویا – سال سیزدهم – شماره ۳۰۲ – ۲۶ آبان ۱۳۹۶
